Hidden Figures ( 2016 )

فیلم "شکل‌های پنهان" داستانی الهام‌بخش و به سبک قدیمی درباره‌ی انجام کاری با موفقیت است. داستان فیلم بر اساس افراد واقعی، با اتفاقاتی واقعی در بازه‌ی زمانی حقیقی‌ می‌باشد و اعتقادات سه زن مقاوم و سرسخت را که با تلاش خود فصل تازه‌ای از جنسیت و نژاد را در فرهنگ آمریکایی میانه‌ی قرن بیستم رقم زدند، نمایش می‌دهد. اگرچه "شکل‌های پنهان" از بسیاری از آثار اخیر حول این موضوع بیانی ملایم‌تر دارد (از رده‌بندی سنی فیلم می‌توان به این نکته پی برد)، اما با این حال توانسته تسلط انحصاری مردان سفیدپوست بر شرکت‌های بزرگ را در آن دوران نشان دهد و خاطرنشان سازد که چگونه سه زن سیاه‌پوست توانستند تمام معادلات را بر هم ریزند، خط بطلانی بر این باور دیرینه بکشند و خود را تا این سطح مطرح کنند.

شاید درست نباشد که این فیلم را تنها یک درس تاریخی بدانیم. اگرچه شاید افرادی چون سه شخصیت زن اصلی داستان، «کاترین جانسون (تراجی پی. هنسون)» ریاضی‌دان، «دوروتی وان (اکتاویا اسپنسر)» هماهنگ‌کننده و «مری جکسون (جنل مونی)» مهندس، در کتاب‌های زیادی یافت نشوند ولی فیلمنامه به خوبی توانسته آن‌ها را تعریف کند. جریان زمانی معمول به دلیل ساده‌ و مؤثرکردن روایت داستان، رعایت نشده؛ تعداد زیادی از اتفاقات که در فیلم رخ می‌دهد مربوط به دهه 1950 است، در حالی که قصه‌ی آن در دهه 1960 به وقوع پیوسته (در بحبوحه‌ی ماموریت تاریخی «جان گلن» فضانورد آمریکایی). شیوه‌ی تولید فیلم نیز کاملا از سبک قصه‌گویی هالیوودی پیروی می‌کند. در ارائه‌ی شمایی کلی از آن دوران موفق است اما گاها شاهد دستکاری در جزئیات هستیم. این دستکاری در چند قسمت از فیلم حس می‌شود. روند آن مشابه دیگر فیلم‌هاییست که بر اساس داستان واقعی شکل گرفته‌اند، ولی خب دیدن آن خالی از لطف نیست.

کاترین، دوروتی و مری سه دوست صمیمی هستند که در دوران قبل از الکترونیکی‌شدن سازمان ناسا در بخش محاسباتی این سازمان مشغول فعالیت می‌باشند. این سه زن سیاه‌پوست، محاسبه‌گرانی هستند که وظیفه‌ی آن‌ها مقدمه‌ای‌ست برای آقایان دانشمندان و مهندس که پرتاب و مسیر حرکت موشک‌های فضایی را طراحی می‌کنند. مری و کاترین برای همکاری مستقیم با آقایان انتخاب می‌شوند درحالی که دوروتی باید همچنان به کار خود ادامه دهد بدون این که افزایش حقوق یا حداقل تقدیری برای او به همراه داشته باشد. مری هنگام فعالیت در تیم طراحی محافظ حرارتی برای کپسول‌های مورد استفاده، استعداد خود در مهندسی را کشف کرده و علی‌رغم موانع نژادی و جنسیتی موجود علیه او با اراده‌ای پولادین به سمت جلو حرکت می‌کند؛ تا جایی که شاید اراده او منجر به تغییرات رسمی در قانون تبعیض نژادی شود. در عین حال، استعداد کاترین در ریاضیات توجه مدیر بخش ماموریت فضایی «ال هریسون (کوین کاستنر)» را به خود جلب می‌کند و همین باعث می‌شود ال به کاترین بیشتر اعتماد کرده و مسؤولیت‌هایی مهمی را در پروژه‌ی دوستی 7 (ماموریت فضایی جان گلن) به او محول کند.


نویسنده و کارگردان فیلم، «تئودور ملفی»، که ساخت اثری چون «وینسنت مقدس» را در کارنامه دارد با خلق سه داستان جداگانه توانسته سه پیروزی را در اثرش بگنجاند. شاید بتوان داستان دوروتی و مری را جذاب‌تر از قصه‌ی کاترین دانست. صحنه‌های مربوط به ناسا بهترین قسمت فیلم هستند. تعداد زیادی از صحنه‌های خانه یا زندگی شخصیت‌ها کاملا معمولی بودند. "شکل‌های پنهان" در پرداخت شخصیت‌هایش در محیط کار موفق‌‌تر از محیط خانه عمل کرده. تازگی و اعتبار داستان در بخش ناسا در کنار کلیشه‌های معمول، همگی در خدمت توصیف وضعیت فعلی این زنان به کار گرفته شده.


"شکل‌های پنهان" هر چه در توان داشته برای نمایش نابرابری در محیط کار رو کرده و این وظیفه را بدون استفاده از القاب ناپسند نژادپرستانه یا خشونت فیزیکی به سرانجام رسانده. هجو فیلم زمانی به اوج خود می‌رسد که کاترین باید برای یک استفاده‌ی معمولی از سرویس بهداشتی چه زجر طاقت‌فرسایی را تحمل کند؛ چون تنها سرویس بهداشتی موجود در لابراتوار متعلق به سفیدپوستان است! دلش بخواهد یا نخواهد باید تمام این مسیر را تا ساختمان محاسبه‌گران طی کرده تا بالاخره اجازه ورود به جایی را به او بدهند. واکنش ال هریسون هنگام فهمیدن این موضوع تداعی‌گر کسانیست که در دهه 1960 به چیزی بیشتر از تفاوت رنگ پوست می‌اندیشیدند.

مِلفی بازیگران توانمندی را گرد هم آورده؛ از جمله نامزد اسکار و چندین جایزه امی تراجی پی. هنسون، برندگان اسکار اکتاویا اسپنسر و کوین کاستنر، برنده چندین جایزه امی جیم پارسونز و نامزد چندین جایزه گلدن‌گلوب کرستن دانست. جنل مونی نیز در یکی از اولین نقش‌های جدی خود عملکردی منسجم را ثبت کرده (او در فیلم دیگر امسال مهتاب نیز هنرنمایی کرده). عملکرد هنسون در نقش کاترین نیز به اندازه‌ای قدرتمند بوده که امیدی به کسب موفقیت در جوایز 2017 داشته باشد. کاستنر نیز به پیشرفت خود جلوی دوربین ادامه داده و بازی او در این فیلم با نقشی که غالبا در آثار تجاری ایفا کرده تفاوت داشته و دارای ابعاد بیشتری‌ست. گویی زمان، او را به کمال در بازیگری رسانده. با وجود این که هنرمندی او در قالب مدیر ناسا نامزدی اسکار را به دنبال نخواهد داشت، ولی بازی او یکی از شگفتی‌های خوشایند این فیلم است.


جدا از بحث تاریخی فیلم، "شکل‌های پنهان" مثالی بارز از پیروزی اراده و استعداد بر شرایط ناعادلانه و سرکوب‌کننده‌ی سیستم حاکم است و اگرچه داستان آن در دوره‌ی زمانی مشخصی می‌گذرد اما ارتباط آن با بشریت فراتر از این دوران و زمانه می‌باشد.
منبع:نقد فارسی